Yersinia
pestis do Alexandre Yersin phát hiện ra tại
Hồng Kông vào ngày 20 tháng 6 năm 1894, trong thời gian đại địch lần thứ 3 đang
hoành hành ở đây.
Yersinia
pestis trước đây đước xếp vào họ
Pasteurellaceae, nhưng dựa trên cơ sở so sánh mã di truyền bằng lai tạo DNA-DNA
và RNA ribosom 16S/5S thì tương tự như Escherichia coli nên giống Yersinia
được xếp lại vào họ Enterobacteriaceae. Giống Yersinia có 11 loài
nhưng chỉ có 3 loài được quan tâm vì có khả năng gây bệnh cho người là Yersinia
pestis, Yersinia pseudotuberculosis và Yersinia enterocolitica.
Yersinaia
pestis có hình dạng cầu trực khuẩn (0,5 x
1- 2 mm), bắt màu Gram âm, nhuộm
Wayson có màu xanh tím bắt màu ở 2 đầu, ở giữa trống nên gọi là “bắt màu lưỡng
cực”. vi khuẩn không di động, không hình thành nha bào và không sinh a xít. Yersinia
pestis là vi khuẩn hiếu khí, dễ mọc trên các môi trường nuôi cấy thông
thường, mọc tốt nhất ở nhiệt độ 28-300C và độ pH từ 7,2 đến 7,6.
Trên môi trường canh thang, khuẩn lạc mọc không làm đục môi trường. Trên môi
trường thạch, khuẩn lạc dạng R điển hình (lồi ở giữa, xung quanh sáng và có mép
viền không đều kiểu đăng ten). Vi khuẩn lên men đường glucose và mannitol,
không lên men đường rhamnose, lactose và sucrose.
Hình 15. Hình ảnh Yersinia
pestis bắt màu đậm 2 đầu khi nhuộm Wayson.
Dựa vào
khả năng khử hóa nitrat thành acid nitric và lên men glycerin, Yersinia
pestis được chia thành 3 type sinh học là Orientalis, Antiqua và
Medievalis. Ba type này không có sự khác nhau về độc lực cũng như bệnh học đối
với người và động vật, nhưng chúng có phân bố địa lý cũng như tính chọn lọc vật
chủ rất khác nhau nên có vai trò quan trọng về mặt dịch tễ học.
Yersinia
pestis thuộc nhóm vi khuẩn có sức đề kháng
yếu với môi trường bên ngoài. ánh sáng, nhiệt độ cao, làm sấy khô có thể phá
hủy vi khuẩn. Các chất sát trùng, tẩy uế như lysol và các chế phẩm chứa Chlorin
diệt vi khuẩn trong vòng 10 phút.
Yersinia
pestis có cấu trúc kháng nguyên phức tạp và
khả năng gây bệnh phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trước hết là kháng nguyên vỏ F1
và kháng nguyên W, V những chủng có độc lực cao có đến 16-18 kháng nguyên, các
quan trọng thường được chú ý là F1, V, W, yếu tố P, yếu tố Pu. Hiện
nay các chủng có cả 3 kháng nguyên F1, V và W được xem là chủng có
độc lực mạnh. Yersinia pestis có cả 2 loại, nội độc tố và ngoại độc tố.
Nội độc tố có tính chất ái thần kinh, gây nên bệnh cảnh li bì, u ám, thâm nhiễm
xuất huyết ở các nội mạc tĩnh mạch và những tổn thương thoái hóa của phủ tạng.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét